sexuality and culture

लग्नाच्या पहिल्या रात्री सेक्स करताना रक्त आलं नाही तर ती ‘सेकंड हॅण्ड माल’ आहे, असा शेरा सर्रास तिच्यावर मारला जातो. याच्यावरून लग्न मोडल्याचेही प्रसंग आहेत. काही जातपंचायतींनी कौमार्य चाचणीचे कठोर निकष लावले आहेत. कौमार्य चाचणी उत्तीर्ण…

काही काही पुस्तके अशी असतात की सामान्य वाचकांपेक्षा अभ्यासकांमध्ये ती अधिक प्रिय होतात.  वर्तमान कालगणनेच्या आगे मागे एक शतक या कालखंडात रचलेला मराठीतील आद्य ग्रंथ समजला जाणारा ‘गाहा सत्तसई ‘ अर्थात गाथा सप्तशती हा या प्रकारात मोडतो.   …

शंकर-पार्वती यांचा मुलगा कुमार म्ह. कार्तिकेय याच्या जन्माची कथा सांगणारे हे महाकाव्य. मागील भाग  लैंगिकता व संस्कृती ११ – कालिदास : कुमारसंभव या पूर्वार्धात आपण कुमारसंभवची अर्धी कथा पाहिली आहे. या उत्तरार्धात पुढील कथा…

भाग पहिला - कालिदास : मेघदूत गेली किमान दीड हजार वर्षे भारताच्या साहित्यविश्वात आपले अढळ स्थान निर्माण करणारा कविकुलगुरु कालिदास हा गेल्या दोनशे वर्षात जगभर जाऊन पोचला. असे म्हणतात की कालिदासाच्या ‘अभिज्ञानशाकुंतलम्’ या नाटकाचे भाषांतर…

भारतीय उपखंडाच्या पश्चिमेस सलग असलेला भूभाग म्हणजे हल्लीचा इराण, पूर्वीचा पर्शिया. इतिहासकाळात जी मानवी समूहांची स्थलांतरे झाली त्यामध्ये कधीकाळी हे समूह एकत्र होते आणि कालांतराने काही पर्शिया तर काही भारतीय उपखंडामधे स्थिरावले असे मानण्यास…

‘मिथुन’ या संस्कृत शब्दाचा अर्थ नर आणि मादी यांची जोडी व मैथुन म्हणजे जोडीने करण्याची कृती, अर्थात संभोग. मैथुन आणि त्याचे निरनिराळे प्रकार दाखविणारी शिल्पे भारतात अनेक ठिकाणी, मुख्यतः मंदिरांच्या भिंतींवर आढळून येतात. त्यातले…

आपल्या समाजात पुरुषाचे जननेंद्रिय व स्त्रीचा योनिमार्ग यांचा सभ्य भाषेत दैनंदिन व्यवहारात उल्लेख, उच्चार व चित्रांकन होत नाही. शिवराळ भाषेत त्यांचा वापर वेगवेगळ्या तऱ्हेने अवमान, अपमान व मानसिक हिंसाचारासाठी केला जातो. त्यांना ‘गुह्य’…

राधा आणि कृष्ण यांनी भारतीय जनमानसावर एक अद्भुत मोहिनी घातली आहे. या युगुलाचे कथानक सुरू होते, साधारण वर्तमानगणनेच्या दहाव्या शतकात एका शृंगारिक तंत्रोपासना स्वरूपात आणि त्याला आध्यात्मिक कलाटणी मिळते ती पंधराव्या शतकात. मग भक्तिसंप्रदायात…

मानववंशशास्त्रातील अलीकडचे संशोधन असे सांगते की, भारतातील लोकांमध्ये निरनिराळ्या वंशांचे मिश्रण झालेले दिसून येते. या शास्त्राच्या दृष्टीने पाहिले असता, निग्रॉइड (आफ्रिका), मंगोलॉइड (चीन मंगोलिया), ऑस्ट्रेलॉइड (आग्नेय आशिया) आणि कॉकेशोईड…

ऋग्वेदाच्या रचनेनंतर शे पाचशे वर्षांच्या काळात म्हणजे ख्रिस्तपूर्व ९०० ते १००० वर्षांत यजुर्वेदाची रचना होत गेली.  त्यामध्ये प्रामुख्याने यज्ञ, होम हवन आदी विधी कसे करायचे याचे तपशीलवार वर्णन केले आहे. इतिहासाचार्य राजवाडे यांनी असे दाखवून…