खूपच छान आणि महत्वाचा प्रश्न विचारला आहे. आपल्या देशामध्ये लैंगिक शिक्षण हा विषय अजूनही उपेक्षितच आहे. लैंगिक शिक्षणाचे वाईट परिणाम मुलांवर होतात अशी मानसिकता आजही आपल्या समाजात दिसते. अभ्यास, खेळ, छंद, शाळेत लक्ष लागणं, विविध कौशल्ये या सगळ्या गोष्टींकडे पालक लक्ष देतात. पण लैंगिक शिक्षणाचा विषय दुर्लक्षितच राहतो. त्यामुळे तुम्ही याविषयी जाणून घेण्याची इच्छा दाखवलीत त्याबद्दल तुमचे मनापासून आभार. सर्वप्रथम आपण हे लक्षात घ्यायला हवे की, लैंगिकता शिक्षण हा विषय शारीरिक मिलन (समागम) आणि बाळाचा जन्म एवढ्यापुरताच मर्यादित नाही. लैंगिक शिक्षणामध्ये लिंगभावाची (स्त्रीत्वाची, पुरुषत्वाची) ओळख, कुटुंबात आणि समाजात त्यांनी निभावायच्या भूमिका. सेक्सकडे पाहण्याचा दृष्टीकोन, देहप्रतीमा/ स्व-प्रतिमा, कामप्रेरणेची अभिव्यक्ती, माया, प्रेम, जवळीक नाती, तसचं शृंगार आणि त्यातलं आनंद सुख, या सर्वांचा समावेश होतो. आता एवढ्या मोठ्या, अतिव्याप्त विषयाबद्दल काही बोलायचं, काही सांगायचं तर सुरुवात कधी आणि कुठून करायची हा प्रश्न अगदी स्वाभाविक आहे.

मुलामुलींशी अगदी लहानपणापासूनच या विषयावर बोलणे गरजेचे आहे. बाळाला आपण एकदम धावायला शिकवत नाही. बाळ आधी पालथे होते, मग रांगायला लागते, नंतर बोट धरून किंवा कशाचातरी आधार घेऊन चालायला लागते, नंतर ते एकटे स्वतंत्रपणे चालायला लागते आणि सर्वात शेवटचा टप्पा म्हणजे ते धावायला लागते. अशाच प्रकारे, अगदी टप्प्याटप्प्याने बाळाला, आपल्या मुलामुलीला वाढविताना लैंगिकतेच्या विषयी बोलणे गरजेचे आहे. या विषयी बोलताना एका घोटात, एकदम सगळं बोलायचं नाही तर अगदी टप्प्याटप्प्याने बोलायचं. या नाजूक विषयासंबंधी बोलताना बाळाच्या विकासाचा टप्पा लक्षात घेऊन, अगदी सौम्यपणानं, हळुवारपणे, कौशल्यानं, मुलांना समजेल अशा भाषेत बोलणे गरजेचे आहे. मुलांना त्यांच्या विकासाच्या टप्प्यांनुसार माहिती द्यायची तर त्यांच्या विकासाचे सर्वसाधारण टप्पे, वयानुसार त्यांच्या शरीरात होणारे बदल, त्यांचे वर्तन त्यांना पडणारे प्रश्न, याची नोंद घ्यायला हवी. प्रत्येक मुलासाठी हे विकासाचे टप्पे थोड्याफार फरकाने वेगळे असू शकतात. त्यामुळे प्रत्येक मुलाचा मुलींचा वेगळा विचार करावा लागतो. ठरविक वयात नेमक्या कोणत्या विषयाबद्दल बोलायचे आणि कसे बोलायचे याविषयी सविस्तर माहितीसाठी तुम्हाला डॉ. शांता आणि डॉ. अनंत साठे यांचे “ काय सांगू? कसं सांगू?- खास आईबाबांसाठी” तसेच तथापि ने प्रकाशित केलेला “शरीर साक्षरता मुलांसाठी” हा संच उपयोगी ठरेल.

गरोदर राहण्यासाठी मुलीची मासिक पाळी चालू झालेली असणं गरजेचं असतं. जर पाळी सुरू झाली असेल, एखाद्या पुरुषाबरोबर लैंगिक संबंध आले असतील, वीर्याचा योनीमार्गाशी संपर्क आला असेल तर १२ व्या वर्षीदेखील गर्भधारणा होऊ शकते. अशा अनेक मुली आहेत ज्यांना असं गरोदरपण सहन करावं लागत आहे आणि याचे त्यांच्या आरोग्यावर आणि संपूर्ण आयुष्यावरच अतिशय गंभीर परिणाम होतात.

मुळात १२ व्या वर्षी लैंगिक संबंध येणं हा कायद्याने गुन्हा आहे. संमती देण्याचं किंवा लैंगिक संबंध म्हणजे काय, संमती म्हणजे काय हे कळण्याचं हे वय नाही. त्यामुळे इतक्या लहान वयाच्या मुलीबरोबर जर कुणी जबरदस्तीने किंवा फसवून, लबाडीने लैंगिक संबंध ठेवत असेल तर त्यांच्यावर बलात्काराचा आणि बाल लैंगिक अत्याचाराचा गुन्हा दाखल होऊ शकतो.

मूल होऊ नये यासाठी स्त्री आणि पुरुषांनी वापरण्याची अनेक गर्भनिरोधक साधने उपलब्ध आहेत. त्याचा योग्य वापर केल्याने गर्भधारणा टाळता येऊ शकते. पुरुषांसाठीचा निरोध हे सर्वात सुरक्षित व सोपे गर्भनिरोधक आहे. निरोध वापरल्याने पुरुषाच्या आणि स्त्रीच्या शरीरावर कसलेही वाईट परिणाम होत नाहीत किंवा लैंगिक संबंधांमध्ये बाधा येत नाही. निरोध वापरणं सोपं आहे. सरकारी दवाखान्यांमध्ये निरोध मोफत मिळतो. स्त्रियांनी वापरण्याच्या गर्भनिरोधकांमध्ये गर्भनिरोधक गोळ्या आणि कॉपर टी किंवा तांबीसारख्या अडथळा पद्धती आहेत. गर्भनिरोधक गोळ्यांमध्ये कृत्रिम संप्रेरकांचा वापर केलेला असतो ज्यामुळे अंडोत्सर्जन होत नाही आणि त्यामुळे अर्थातच गर्भधारणा होत नाही. मात्र या गोळ्या वापरताना स्त्रीच्या शरीरावर काही ना काही परिणाम होतात, त्याची योग्य माहिती डॉक्टरांकडून घेतल्यानंतरच गोळ्या वापरण्याचा निर्णय घ्यावा. सलग 6 महिन्यांहून अधिक काळ गोळ्या वापरू नयेत. दर सहा महिन्यांनी गोळ्या घेणं थांबवून मासिक पाळी वेळेवर येते आहे ना याची खात्री करावी. जास्तीत जास्त एक ते दोन वर्ष गोळ्यांचा वापर करता येईल.

समलिंगी: काही मुला मुलींना त्यांच्याच लिंगाच्या व्यक्तींबद्दल लैंगिक व भावनिक आकर्षण वाटतं. मुलग्यांना फक्त मुलाग्यांबदल लैंगिक व भावनिक आकर्षण वाटतं त्यांना ‘गे’ तर मुलींना मुलींबद्दल लैंगिक व भावनिक आकर्षण वाटतं त्यांना ‘लेस्बियन’ म्हणतात.

ट्रान्सजेंडर: ज्या व्यक्तीचं शारीरिक लिंग एक आहे व त्याचा लिंगभाव विरुद्ध लिंगाचा आहे अशांना ‘ ट्रान्सजेंडर असे म्हणतात. काही मुलग्यांना लहानाचं मोठं होत असताना सातत्यानं वाटतं की ते मुलगी आहेत. तसेच ट्रान्सजेंडर स्त्रिया या शरीरानं स्त्री असतात पण मानसिक दृष्ट्या त्यांचं भाव विश्व पुरुषांसारखं असतं.

उभयलिंगी: काही मुला/मुलींना दोन्ही लिंगाच्या व्यक्तींबद्दल लैंगिक व भावनिक आकर्षण वाटतं अशांना उभयलिंगी असं म्हणतात.

इंटरसेक्स:- ज्या व्यक्तींमध्ये जन्मतःच काही अंशी पुरुषाची व काही अंशी स्त्रीची बाह्य किंवा आंतरिक जननेंद्रिये असतात अशा व्यक्तींना इंटरसेक्स म्हणतात.

क्विअर: हा शब्द सर्वच लैंगिक अल्पसंख्यांकांसाठी एकत्रितपणे वापरला जातो. यामध्ये गे, लेस्बियन, ट्रान्सजेंडर, उभयलिंगी आणि इंटरसेक्स या सर्वांचाच समावेश होतो.